อนุรักษ์มรดกอิสลาม

[addullslam]

2. ความหมายของคำว่า อัล อาลฺ วงศ์วานและการนำเอามารวมอยู่ในคำศอละวาด
แด่ท่าน นบี ตามบทบัญญัติ
นักปราชญ์บางกลุ่มมีทัศนะว่า คำว่า อัล อาลฺ นั้นเดิมที่หมายถึง อัล อะฮ์ลฺ
ครอบครัว ต่อมาเปลี่ยนอัการ ฮาอฺ เป็น ฮัมซะฮฺ อย่างไรก็ตาม คำว่า อัล อาล
ตามความหมายแห่งศาสนา คือครอบครัวหรือวงศ์วาน หรือผู้ที่เจริญรอยตาม
3. ใครคือวงศ์วานของท่านร่อซูล
บรรดานักปราชญ์มีความเห็นแตกต่างกัน และเราขอสรุปดังต่อไปนี้
ทัศนะที่หนึ่ง ซึ่งเป็นทัศนะของอิมามต่างๆ เช่น อบูฮะนีฟะฮ์ ลูกศิษย์อิมามมาลิก
บางท่าน อิมามอะฮฺมัด อิมามซาฟิอีย์ มีความเห็นว่า วงศ์วานของท่าน นบีก็คือ
ผู้ที่ถูกห้ามมิให้รับซอดะเกาะฮฺ ซึ่งผู้ที่ถูกห้ามรับซอดะเกาะฮฺก็มี
บนีฮาชิม กับ บูนีมุฎฎอลิบ และตามหะดีษ ซึ่งบันทึกโดยมุสลิมจากรายงานของท่าน
ซัยดฺ บิน อัรกอม ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ ระบุว่า หมายถึงผู้ที่สืบเชื้อสายจากบนีฮาชิม
ซึ่งเป็นตระกูลที่ใกล้ชิดที่สุดของท่านร่อซูลและที่พวกเขาได้เข้ารับอิสลามก็คือ
วงศ์วานของท่านอาลี อิบนิ อบีฎอลิบ ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ
วงศ์วานของท่านญะอฺฟัร อิบนิ อบีฎอลิบ ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ
วงศ์วานของท่านอะกีล อิบนิ อบีฎอลิบ ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ
วงศ์วานของท่านอับบ๊าซ อิบนิ อับดุลมุฎฎอลิบ ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ

[addullslam]

ทัศนะมี่สอง เป็นทัศนะของนักปราชญ์กลุ่มหนึ่ง มีความเห็นว่าวงศ์วานของท่านร่อซูล
ก็คือภรรยาของท่าน และลูกหลานของท่าน
ทัศนะที่สาม เป็นทัศนะของ ท่านบัยฮะกีย์ เซาซ์รีย์ อิบนิ อับดิลบัรฺ
และลูกศิษยืบางคนของอิมาม ชาฟิอีย์ และอิมามนะวะวีย์ และพวกเขาถือว่าเป็นทัศนะ
ที่มีน้ำหนัก กล่าวคือ มีความเห็นว่า วงศ์ของท่าน นบี ก็คือผู้ที่ปฎิบัติตามท่าน
นับตั้งแต่สมัยแรกจนกระทั่งวันกิยามะฮฺ
ทัศนะที่สี่ เป็นทัศนะของนักปราชญ์กลุ่มหนึ่ง ซึ่งมีความเห็นว่า
วงศ์วานของท่านร่อซูล ก็คือ ผู้ที่มีความยำเกรงต่ออัลลอฮฺในประชาชาติ อิสลาม
สรุป ใครคือวงศ์วานของท่านร่อซูลที่แท้จริง
แต่ละฝ่ายจากบรรดาผู้ที่เห็นด้วยกับทัศนะทั้งสี่ ดังกล่าว ก็ได้นำตัวบททั้งจากกุรอานและ
หะดีษมาสนับสนุนทัศนะของตน แต่ทางอิมามอิบนิลกอยยิม ได้วิจารณ์บรรดทัศนะ
ดังกล่าวและเห็นว่า ทัศนะที่มีน้ำหนักที่สุดก็คือ ทัศนะที่หนึ่ง รองลงมาก็คือทัศนะที่สอง
ส่วนทัศนะที่สามกับที่สี่นั้นตกไป เพราะหลักฐานที่นำมานั้นอ่อนหลักฐาน

[addullslam]

4.ความสำคัญของการระบุ วงศ์วานของท่านร่อซูลในการกล่าวศอละวาดแก่ท่าน
ท่านร่อซูล ได้สอนพวกเราให้ศอละวาดแด่วงศ์วานของท่าน ดังที่เราศอละวาด
แด่ท่าน ซึ่งเรื่องนี้มีตัวบทระบุไว้ การศอละวาดในตะชะฮ์ฮุดสุดท้าย
แต่เราพบว่ามีนักปราชญ์ท่านหนึ่งได้กล่าวถึงประเด็นนี้อย่างละเอียด
ซึ่งพบสรุปได้ดังนี้
ก. นักปราชญ์บางกลุ่มกล่าวว่า การกล่าวถึงท่านร่อซูลและกล่าวถึงวงศ์วาน
ของท่านในศอละวาดนั้น เท่ากับเป็นการกล่าวศอละวาดแก่ท่านทีเดียวสองครั้ง
ครั้งหนึ่งระบุชื่อโดยตรง และอีกครั้งหนึ่งเมื่อกล่าวถึงวงศ์วานของท่าน
ซึ่งก็ได้รวมถึงตัวของท่านอยู่ด้วย
ข. นักปราชญ์บางกลุ่มกล่าวว่า การระบุชื่อของท่านร่อซูลเมื่อกล่าวศอละวาด
เพียงอย่างเดียวนั้น เป็นคำเตือนให้รู้ว่าการศอละวาดแก่ท่านร่อซูลนั้น
เป็นจุดมุ่งหมายหลัก สำหรับการศอละวาดแก่วงศ์วานของท่านนั้น
เป็นเรื่องที่ติดตามมา อันเนื่องจากความใกล้ชิดของพวกเหล่านั้นที่มีต่อท่าน

[addullslam]

5. บัญญัติศาสนาเกี่ยวกับการให้กล่าวศอละวาดแก่ท่านร่อซูล
นักอธิบายอัลกุรอานบางท่าน กล่าวไว้เมื่ออธิบายอายะฮฺ ที่56 ของซูเราะฮฺ อะฮ์ซ๊าบ
ซึ่งอัลลอฮฺและผู้ศรัทธาศอละวาดแด่ท่าน นบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม โดยกล่าวว่า
แท้จริงอายะฮฺนี้ อัลลอฮฺทรงสั่งบรรดาผู้ศรัทธาให้ศอละวาดแก่ผู้ประกาศศาสนาของ
พระองค์ และคำสั่งนี้เป็นคำสั่งที่จำเป็นต้องปฎิบัติ ดังนั้นการกล่าวศอละวาดแก่ท่าน
ร่อซูลจึงถือว่าเป็น..วาญิบ..จำเป็นต้องทำ แต่นักปราชญ์บางท่านมีความขัดแย้งกัน
ในประเด็นที่ว่า จำเป็นต้องกล่าวในทุกที่ประชุม หรือทุกครั้งที่มีการกล่าวถึงนาม
ของท่านหรือไม่
ในประเด็นดังกล่าวนี้ ท่าน อัล อัลลามะฮ์ อบูสะอู๊ดได้กล่าวสรุปไว้ในตัฟซีรของท่านว่า
และสิ่งที่สมควรในการระมัดระวังที่จะปฎิบัติตามตัวบทและสมกับฐานะอันมีเกียรติ
ของท่าน นบี นั้นก็คือ ให้กล่าวศอละวาดแก่ท่าน นบี ทุกครั้งเมื่อมีการกล่าวชื่อของท่าน

[addullslam]

6. บัญญัติศาสนาเกี่ยวกับการศอละวาดให้แก่บุคคลที่ไม่ได้เป็น นบี
นักปราชญ์บางท่านเห็นว่าการกล่าวศอละวาดแก่ผู้อื่นๆที่ไม่ได้เป็น นบีนั้น
เป็นที่อนุมัติให้กระทำได้ เพราะเป็นการศอละวาด ก็หมายถึงการดุอาอฺ
และการขอดุอาอฺนั้นใช้ได้ไม่ว่าจะสำหรับผู้เป็น นบี หรือไม่ใช่ นบี
และนักปราชญ์กลุ่มนี้ได้ยกหลักฐานหะดีษของท่านร่อซูล ซึ่งมีความว่า
.ข้าแด่อัลลอฮฺ ขอพระองค์ทรงประทานพรแด่วงค์วานของ อบีเอาว์ฟา.
สำหรับนักปราชญ์ส่วนมากเห็นว่า การศอละวาดนั้นเป็นเอกลักษณ์
สำหรับบรรดาอันบิยาอฺโดยเฉพาะ และไม่อนุญาตให้ศอละวาดแก่ผู้อื่น
นอกเหนือจากอันบิยาอฺ และถือว่าไม่ถูกต้องที่จะกล่าวว่า
อัลลอฮุมมะ ศ็อลลิอะลาชาฟิอีย์ หรือ อัลลอฮุมมะศ็อลลิอะลาอบีฮะนีฟะฮฺ
แต่อนุญาตให้กล่าวว่า ขออัลลอฮฺทรงเอ็นดูเมตตาท่าน ชาฟิอีย์
หรือ ขออัลลอฮฺทรงเอ็นดูเมตตาท่านอบูฮะนีฟะฮ์
ดังที่เราขอความพอพระทัยจากอัลลอฮฺให้แก่บรรดาผู้ที่เป็นศ่อหะบะฮฺ

[addullslam]

และท่านอัล อัลลามะฮฺ อบูสะอู๊ดได้กล่าวว่า ส่วนการกล่าวศอละวาดแก่คนอื่นๆ
ที่ไม่ได้เป็น นบีนั้น อนุญาตให้กล่าวได้ในรูปการกล่าวร่วมกับการให้ศอละวาดแก่
ท่าน นบี แต่ไม่ชอบให้กระทำในรูปเป็นเอกเทศ
เท่าที่กล่าวว่า อนุญาตให้กล่าวในรูปการกล่าวร่วมกับการให้ศอละวาด
แก่ท่าน นบีนั้น อาทิเข่น อนุญาตให้กล่าวว่า
อัลลอฮุมมะ ศ็อลลิอะลามุฮัมมัด วะอัซวาญิฮีย์ วะซุร์รียาติฮี วะอัศฮาบิฮี
ความว่า ข้าแด่อัลลอฮฺขอพระองค์ทรงประทานพรแด่มุฮัมมัด วงศ์วาน บรรดาภรรยา
และลูกหลาน ตลอดจนบรรดาศอหะบะฮฺของท่านด้วย
ไม่ถูกต้องที่จะกล่าวว่า อัลลอฮุมมะ ศ็อลลิ อะลา อัซวาญิมุฮัมมัด
ความว่า ข้าแด่อัลลอฮฺ ขอพระองค์ทรงประทานพรแด่บรรดาภรรยาของมุฮัมมัด
หรือ อัลลอฮุมมะ ศ็อลลิอะลา ซุรรียะติ มุฮัมมัด
ความว่า ข้าแด่อัลลอฮฺ ขอพระองค์ทรงประทานพรแก่ลูกหลานของท่านมุฮัมมัด

[addullslam]

เกียวกับเรื่องนี้ มีรายงานจากท่านอิบนิ อับบาส ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ กล่าวว่า
ท่านทั้งหลายอย่าศอละวาดแก่ผู้หนึ่งผู้ใด เว้นแต่ให้ศอละวาดแด่ท่าน นบี
แต่ทว่าให้ขอดุอาอฺให้แก่มุสลิมทั้งหลาย ทั้งชายและหญิง ด้วย
การขอการอภัยโทษจาก อัลลอฮฺให้พวกเขา
รายงานนี้มีสายสืบที่ศอฮี้ฮฺ จากหนังสือ ฟัฎลุศศอลาติอะลัลนบี
ของท่านอิมาม อิบนิ อิสฮาก อัลกอฎยอัลมาลิกี
และอีกรายงานจากญะอฺฟัร อิบนิ อัรกอม กล่าวว่า ท่านอุมัร อิบนุ
อับดุลอะซีซ ได้ส่งสาสน์ถึง บรรดาข้าหลวงตามหัวเมืองต่างๆว่า
แท้จริงมีประชาชนกลุ่มหนึ่งได้แสวงหาดุนยาด้วยการงานสำหรับอาคีเราะฮฺ
และแท้จริงบรรดานักเล่าเรื่องได้อุตริในการให้ศอละวาด
แก่บรรดาค่อลีฟะฮฺ และหัวหน้าของพวกเขาเท่าเทียมกับการให้
ศอละวาดแด่ นบี ดังนั้น เมื่อสาสน์ของฉันฉบับนี้มาถึงท่าน
ก็จงสั่งผู้อยู่ใต้การปกครองให้ศอละวาดเฉพาะบรรดานบี
ให้ขอดุอาอฺแก่มุสลิมทั่วๆไป และให้ละทิ้งสิ่งที่นอกเหนือจากนี้

[addullslam]

7. ฮุกมของการเพิ่มคำว่า ซัยยิดินา นำหน้าชื่อของท่าน นบี
เรื่องนี้เป็นเรื่องที่สร้างความขัดแย้งกันระหว่างนักปราชญ์มุสลิม และแต่ละฝ่าย
ก็มีหลักฐาน เหตุผล พอสมควร กล่าวคือ ผู้ที่ห้ามเพิ่มคำ ซัยยิดินา
ก็มีหลักฐาน ผู้ที่อนุญาตให้เพิ่มก็มีหลักฐาน เพื่อดำเนินตามทางสายกลาง
ระหว่างทั้งสองฝ่าย และเพื่อไม่ให้เรื่องนี้สร้างความระส่ำระสายในหมู่นักวิชาการ
ทั้งๆที่เป็นปัญหาปลีกย่อย ดังนั้นจึงมีนักวิชาการกลุ่มหนึ่งมีความเห็นว่า
ไม่อนุญาตให้เพิ่มคำว่า ซัยยิดินา ในการทำละหมาดไม่ว่าฟัรฎูหรือซุนนะฮฺ
อาทิเช่น ในขณะศอละวาด ในขณะตะชะฮ์ฮุด เมื่อเขาอ่าน
อัลลอฮุมมะ ศอลลิ อะลา มุฮัมมัด ก็ไม่อนุญาติให้อ่านว่า
อัลลอฮุมมะ ศอลลิ อะลา ซัยยิดินามุฮัมมัด
ทั้งนี้เพราะตัวบทที่เราได้รับจาก ท่านร่อซูล ไม่ปรากฎว่ามีคำ
ซัยยิดินา จึงสมควรอย่างยิ่งที่มุสลิมจะต้องดำเนินตามที่มีปรากฎในตัวบทดังกล่าว
และนักวิชาการกลุ่มนี้ถือว่า การกล่าวคำ ซัยยิดินา นอกเหนือจากในขณะทำละหมาด
อาทิเช่น เมื่อเริ่มสอนหนังสือ หรือคำปราศรัย หรือเขียนจดหมาย
หรือเขียนหนังสือ ฯลฯ นั้นก็กระทำกันได้
สุดท้ายนี้ หวังว่าบทวิจัยเกี่ยวกับ การให้ศอละวาด แด่ท่านร่อซูล
นั้น คงจะให้ประโยชน์ต่อผู้อ่านบ้างไม่ม่กก็น้อย
วะศ็อลลัลลอฮฺ อะลา คอยริ ศ็อลกิฮีย์ มุฮัมมัด อิบนิอับดิลลาฮฺ
วะอะลาอาลิฮีย์ วะเซาะฮฺบิฮีย์ วะซัลลัม