ท่านได้ทราบมาก่อนหน้านี้แล้วว่า ฮะดีษถูกจำแนกตามการพิจารณาถึงจำนวนผู้รายงานเป็นสองหมวดคือ มุตะวาติร และอาฮาด ซึ่งฮะดีษมุตะวาติรนั้น หมายถึงฮะดีษที่มีผู้รายงานจำนวนมาก ตามที่ท่านได้อ่านผ่านมาแล้ว ดังนั้นในบทนี้จะได้กล่าวถึงฮะดีษอาฮาด

                คำว่า อาฮาด   آحاد   ในทางภาษามีความหมายว่า หนึ่งเดียว, อย่างเดียว,ชนิดเดียว,คนเดียว  แต่เมื่อคำนี้ถูกนำมาใช้ในแวดวงของวิชาฮะดีษจะมีความหมายว่า ฮะดีษที่มีผู้รายงานจำนวนน้อยไม่ถึงขั้นมุตะวาติร หรือกล่าวได้อีกอย่างหนึ่งว่า ฮะดีษที่ไม่ครบเงื่อนไขของมุตะวาติรจะถูกจัดหมวดเป็นฮะดีษอาฮาดทั้งหมด ซึ่งจำแนกได้เป็น 3 ประเภทคือ

1.     ฮะดีษอาฮาดมัชฮูร  مشهور

2.     ฮะดีษอาฮาดอะซีซ  عزير

3.     ฮะดีษอาฮาดฆ่อรีบ  غريب
 

               ทั้งหมดนี้เป็นการจำแนกตามจำนวนผู้รายงานเท่านั้น ไม่เกี่ยวกับสถานะของฮะดีษว่าจะมีความถูกต้องมากน้อยขนาดไหน ดังนั้นฮะดีษอาฮาดจึงเป็นได้ทั้งศอเฮียะห์, ฮะซัน, และฏออีฟ ส่วนรายละเอียดของแต่ละประเภทจะเป็นเช่นใดนั้น จะได้นำมาอธิบายในตอนต่อไป อินชาอัลลอฮ์

                ส่วนในกรณีที่ในกลุ่มผู้รายงานเป็นเด็กส่วนมาก จะถือว่าเป็นฮะดีษมุตะวาติรหรือไม่ เช่นในกลุ่มผู้รายงานมีผู้ใหญ่ 2 คนและมีเด็ก 15 คนเป็นต้น ประเด็นนี้อยู่ในกรณีของผู้รายงานที่ยังไม่บรรลุศาสนภาวะ ซึ่งให้รับการรายงานของเด็กนั้นไว้ก่อน แต่เมื่อเขาบรรลุศาสนภาวะและยืนยันคำรายงานก็จะถือว่าครบเงื่อนไข

               ฮะดีษมั๊กตัวอ์จำแนกได้เป็นสองประเภทด้วยกันคือในด้านคำพูดและในด้านการกระทำ โดยให้พิจารณาว่า ฮะดีษบทใดสืบถึงคำพูดของตาบีอีนหรือตาบีอิตตาบีอีน จะถูกเรียกว่า ฮะดีษมั๊กตัวอ์เกาลีย์  แต่ถ้าหากสืบไปถึงการกระทำของตาบีอีนหรือตาบีอิตตาบีอีน จะถูกเรียกว่า ฮะดีษมั๊กตัวอ์เฟียะอ์ลีย์ ตัวอย่างเช่นการที่ตาบีอีน กล่าวว่า    كنا نفعل แปลว่า พวกเราได้กระทำ  อย่างนี้เป็นต้น ซึ่งถือเป็นการอ้างถึงคำพูดและการกระทำของตาบีอีนหรือตาบีอิตตาบีอีนเท่านั้น